شناخت و ارزیابی میزان پراکنده‌رویی شهری براساس مدل تحلیل عاملی (مطالعه موردی: محلات شهر شیراز)

Authors

  • احمد زنگانه استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران
  • زهرا صحراییان دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران
  • علی موحد دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران
  • محمد سلیمانی دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران
Abstract:

رشد و گسترش کالبدی شهر فرآیندی است که بر تمام نظامات و ساختارهای شهر به طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیر می­گذارد. به همین دلیل چنانچه این فرآیند جریان درستی را طی نکند، اثرات نامطلوب بسیاری بر شهر و اجزای آن بر جای می­گذارد. رشد و گسترش پراکنده یکی از اَشکال رشد شهر است، که بر اثر عوامل متعددی چون کمبود برنامه­های مدیریت رشد شهری و فقدان قوانین واحد و جامع در مورد نظارت و کنترل رشد شهری، موجب دست­اندازی به فضاهای باز پیرامون و زمین­های کشاورزی و روستایی به بدنۀ کالبدی شهر می‌گردد و زمینۀ پراکنده­رویی را ایجاد می­نماید. از جمله پیامدهای منفی پراکنده­رویی، نابودی اراضی حاصلخیز، تبدیل زمین­های کشاورزی و منابع طبیعی به زمین­های شهری، تهدید و کاهش انسجام اجتماعی، جدایی­گزینی فضایی، حذف فضاهای باز، وابستگی روزافزون به خودرو و افزایش مصرف سوخت و انرژی است. از این رو هدف از این مقاله تحلیل و شناسایی پدیدۀ پراکنده­رویی و اندازه­گیری شاخص­های تأثیر­گذار بر این پدیده در شهر شیراز است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از20 شاخص در هفت گروه (تراکم، قطعات ساختمانی، دسترسی، مرکزیت، اختلاط کاربری­ها، بی­قاعدگی نواحی ساخته شده و فضای فعالیت)، میزان پراکنده­رویی بررسی و بر اساس وزن­دهی به عامل­ها، شدت و ضعف پراکنده­رویی در 111 محله شهر بر اساس روش تحلیل عاملی مشخص ­گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد روند گسترش کالبدی شهر شیراز طی چند دهۀ اخیر به صورت پراکنده­رویی و بیشترین میزان در محور شمال غرب و جنوب شرق شیراز است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین عوامل موثر در برند‌سازی شهری براساس مدل پیشنهادی مارتینز و همکاران ،مطالعه موردی شهر شیراز

امروزه ایجاد و حفظ برند شهری یکی از نکات اساسی مد نظر مدیران شهری قرار گرفته و موضوعی است که موفقیت در آن می‌تواند ضمن زنده نگه‌داشتن شهر‌ها، رفاه، رونق و سعادت ساکنان را به ارمغان آورد. اولین قدم در مسیر ایجاد برند شهری، شناسایی عوامل تاثیر‌گذار و نقش‌آفرین در ایجاد برند شهریِ هر شهر می‌باشد. هدف از این پژوهش نیز بررسی عوامل کلیدی موثر در ایجاد برند شهری شهر شیراز می‌باشد. به منظورتجزیه­و­تحلیل...

full text

مشارکت شهروندان؛ کلید توسعه پایدار اجتماعی در محلات شهری مطالعه موردی: محله باغشاه شهر شیراز

 احیای محلات شهر و تقویت هرسه بعد پایداری در آنها، یکی از راهکارهای اصلی رسیدن به پایداری شهری محسوب می شود. تاکنون بیشترین توجه طرح های ساماندهی، بهسازی و بازسازی در ایران، حول مسئله نوسازی کالبدی بوده و ساکنان به عنوان مخاطبان اصلی، نادیده گرفته شده اند. حال این سوال مطرح است که "چرا طراحی فضاهای مردمی با مشارکت مردم صورت نمی پذیرد که چنین بازخوردهایی، دربر نداشته باشد؟ مشکلات اجرایی این گونه...

full text

ارزیابی فقر شهری در محلات اسکان غیررسمی شهر کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل عاملی (نمونه موردی محله دولت آباد و شاطرآباد سال 1385)

چکیده اسکان غیررسمی، که به­موجب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر به­وجود آمده است، نتیجه نابرابری­های اقتصادی-اجتماعی است که در سطح مناطق شکل گرفته، که شهرها و خصوصاً کلان شهرهای کشور را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است. شهر کرمانشاه به­عنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده اسکان غیررسمی مواجه است. از جمله سکونتگاه­­های اسکان غیررسمی در شهر کرمانشاه محله دولت­آباد و محله شاطرآباد است که در این مق...

full text

ارزیابی میزان آسیب پذیری شهری براساس اصول پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: شهر همدان)

کاهش آسیب پذیری کاربری های شهری با بهره گیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل می تواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها و کاهش میزان خسارت مؤثر واقع شود که امروزه یکی از مهم ترین اهدافی ست که  برنامه ریزان و مدیران شهری درصدد اجرای آن می باشند. این پژوهش با هدف بررسی آسیب پذیری شهر همدان از منظر پدافند غیرعامل انجام گرفته است که از حیث هدف، کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی- تحلیل...

full text

ارزیابی و تحلیل ابعاد اجتماعی حاشیه‌نشینی در کلانشهرها (مطالعه موردی: محلات حاشیه نشین شیراز)

یکی از معضلاتی که امروزه گریبان گیر بیشتر شهرهای جهان است ظهور و شکل گیری پدیده حاشیه نشینی است. حاشیه نشینی از جمله عوامل تهدید کننده کیفیت زندگی و بر هم زننده تعادل اجتماعی در شهرها به حساب می آید. این پدیده یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده حضور مردم در فضاهای عمومی، ترس یا احساس ناامنی در مکان‌ها و فضاهای شهری است و نشاط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل می‌کند. با ایجاد مانع بر سر راه رشد فر...

full text

ارزیابی و تحلیل تاب‌آوری نهادی و کالبدی محلات شهری سنندج (مطالعه موردی: محلات سرتپوله، شالمان و حاجی‌آباد)

سوانح و مخاطرات طبیعی به دلیل شدت و زمان کوتاه اثر گذاری بر اجتماعات بشری تبدیل به یکی از دغدغه‌های اصلی برنامه‌ریزان و مدیران شهری در سال‌های اخیر شده‌اند. از این رو تاب‌آوری، به عنوان رویکرد و روشی مناسب در جهت کاهش خطرات حاصل از بحران‌ها و مخاطرات، به عنوان رویکرد پژوهش حاضر انتخاب شده است. هدف اصلی این پژوهش اندازه‌گیری میزان تاب‌آوری در ابعاد نهادی- سازمانی و کالبدی- محیطی به منظور مقابله ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 30

pages  1- 18

publication date 2017-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023